قالببندی چیست؟
قالب بتن، سازه‌ای است که وظیفه اصلی آن، استحکام بخشی به بتن به صورت دائم با موقت در هنگام بتن‌ریزی است. قالببندی این‌کار را با تحمل فشار بار ناشی از بتن انجام می‌دهد. معمولا قالب تا زمانی‌که بتن بتواند فشار بار وارده بر خود را تحمل کند، در سازه قرار می‌گیرد. همچنین قالب از بتن در برابر آسیب‌های مکانیکی، کاهش رطوبت بتن و نشت شیره محافظت می‌کند.
قالببندی را می‌توان به دو روش کاربرد و نوع جنس سازه دسته‌بندی کرد. نوع قالببندی بسته به نوع ساختمان و محل استفاده متفاوت است و شما به عنوان فردی که شغل قالب بندی را انتخاب می‌کنید لازم است از آن اطلاع داشته باشید.
انواع قالببندی براساس نوع سازه
- قالببندی چوبی
- قالببندی فلزی
- قالببندی پلاستیکی
- قالببندی آجری
انواع قالببندی براساس کاربرد
- قالببندی سقف
- قالببندی ستون
- قالببندی فونداسیون
- قالببندی تیر
- قالببندی راه‌پله بتنی
- قالببندی دیوار یکطرفه و دوطرفه
شغل قالببندی چیست و به چه کسی قالب بند می‌گویند؟
به کسی که قالببندی را انجام می‌دهد ، قالب‌بند می‌گویند. قالببندی پس از اجرای آماتوربندی اجرا می‌شود. به عنوان مثال برای یک قالب فلزی ستون، باید قالب‌بند مراحل زیر را به ترتیب باید انجام دهد.
- ابتدا صفحات پنل را به وسیله گوه‌ها و پین‌ها به یکدیگر وصل کند.
- در مرحله‌ی بعدی، به کمک گونیا لوله‌ای و ناودونی سازه را عمودی نگه دارد.
- در آخر یک فضا برای متصل کردن ســکوی بتــن‌ریــزی در بالای قالــب باید ایجاد کنید می‌تواند جهت محکم‌تر و سفت‌تر شدن اتصالات پنل‌ها از بست‌های قورباغه‌ای کمک بگیرد.
- پس از آن بتن داخل قالب‌ها ریخته شده تا سفت شود. پس از سفت شدن قالب از سازه باز می‌شود.
یک قالب‌بند باید دانش لازم در موارد زیر را داشته باشد:
- محاسبه میزان مقاومت کافی برای تحمل وزن کارگران، بتن و تجهیزات
- تشخیص نوع سازه قالببندی مناسب براساس کاربرد و نوع ساختمان
- توجه به نکاتی مانند میزان رطوبت، دمای محیط در هنگام قالببندی
- مهارت در بستن تمام قطعات قالب به همدیگر
- توانایی در قالببندی صاف و یکنواخت تا سطح بتن نیز صاف و یک‌دست باشد
- جداسازی قالب از بتن در زمان درست
مزایا و معایب شغل قالببندی
کار قالببندی ساختمان نیز مانند سایر شغل‌ها مزایا و معایب مخصوص خود را دارد. اگر شما می‌خواهید این شغل را انتخاب کنید، باید ابتدا با مزایا و معایب این شغل آشنا باشید.
مزایای شغل قالب بندی
- نیاز به قالب‌بند در تمام طول سال وجود دارد، زیرا صنعت ساختمان‌سازی رکود ندارد.
- این شغل درآمد کافی دارد.
- عدم نیاز به دانش آکادمیک و تجربی بودن این شغل از مزایای این شغل است.
معایب شغل قالب بندی
- فعالیت در محیط بیرون ساختمان در تمامی شرایط آب و هوایی وجود دارد.
- کار قالببندی، در معرض خطرهایی مانند سقوط، برق‌گرفتگی، بهداشتی و غیره قرار دارد؛ پس الزامیست موارد ایمنی را رعایت کنید.
- با قالب‌بند به صورت قراردادی برای هر پروژه قرارداد بسته می‌شود و شما مانند یک کارمند هر ماه به صورت ثابت حقوق دریافت نمی‌کنید.
چه موارد ایمنی باید در شغل قالببندی رعایت شود؟
همانطور که در بخش معایب شغل قالببندی گفتیم، این شغل جز شغل‌های پرخطر محسوب می‌شود که همواره در معرض خطرهای گوناگون قرار دارد. در نتیجه، شما باید به عنوان قالب‌بند موارد ایمنی زیر را رعایت کنید. با وجود اینکه شغل قالب بندی درآمد بسیار زیادی دارد، لازم است با احتیاط در محیط کار حاضر شوید و به نکات ایمنی که در ادامه بررسی می‌شود، دقت لازم را دشته باشید.
نکات ایمنی جلوگیری از سقوط:
خطر سقوط، معمولا در زمان قالببندی دیوارها و ستون‌ها رخ می‌دهد. خطر سقوط هم شامل افراد و هم اجسام می‌شود. وجود نقص در داربست، دسترسی ناکافی، عدم استفاده از وسایل ایمنی و لیز بودن تجهیزات خطر سقوط را افزایش می‌دهند. پس باید از کلاه و کفش ایمنی در هنگام کار حتما استفاده شود، داربست محکم بسته شود، از تجهیزات ایمنی مانند کمربند ایمنی در ارتفاعات بالا استفاده شود. توجه کنید که در هوای بارانی، برفی و وزش باد احتمال لیز خوردن و سقوط افراد و اجسام وجود دارد.
خطر برق‌گرفتگی در شغل قالب بندی:
بسیاری از تجهیزات قالب بندی و بتن ریزی با برق به خصوص برق فشار قوی کار می‌کنند. به همین دلیل امکان برق گرفتگی در هنگام کار در اثر لخت بودن سیم‌ها یا نداشتن ارت وجود دارد. به همین منظور استفاده از لباس‌کار، دستکش و کلاه ایمن ضروری است. همچنین باید سیم‌های برق روکش دو گانه و تجهیزات برقی ارت داشته باشند و دور از دسترس قرار گیرند.
خطرات ناشی از حمل بار دستی:
خطرات این مورد زمانی‌که قالببندی فلزی است، افراد را تهدید می‌کند. زیرا قالب‌های فلزی وزن زیادی دارند. به همین دلیل باید از تعداد نیروی کافی برای حمل آن‌ها استفاده شود و ارگونومی حمل بار نیز رعایت شود تا به افراد آسیبی وارد نشود. همچنین رعایت اصول حمل دستی بار نیز ضروریست. بهترین حالت در قالب‌های فلزی استفاده از جرثقیل برای حمل قالب است.
ریزش سازه در شغل قالب بندی:
خطر ریزش سازه معمولا در قالببندی فونداسیون رخ می‌دهد. زیرا در بسیاری از مواقع سازه نگهبان سست است. در صورت ریزش سازه علاوه‌بر خسارت مالی، خسارت جانی برای خود و دیگران در پی دارد. به همین منظور حتما در هنگام قالببندی، اصول قالببندی را رعایت کنید تا قالب‌ها در حین‌کار باز نشوند.
خطرات مربوط به قالب:
قالب‌بندی‌های بتنی و میلگردها لبه‌های برنده و تیزی دارند که هر لحظه امکان دارد بخشی از لباس مانند آستین یا دست افراد به آن‌ها گیر کند و منجر به آسیب به افراد شود. به همین دلیل باید سر کلیه میلگردها محافظ پلاستیکی (کپ) داشته باشند و اصول ایمنی قالببندی رعایت شود و از تجهیزات محافظتی نیز استفاده شو
جمع بندی
همانطور که متوجه شدید کار قالببندی، یکی از مشاغل مورد نیاز روز ایران محسوب می‌شود که تقاضا برای آن بسیار است. اگر شما در این زمینه تخصص کافی پیدا کنید، می‌توانید به عنوان یک شغل دائمی و پردرآمد به آن نگاه کنید. این تخصص با دانش و تجربه کافی کسب می‌شود. اما عیب اصلی این شغل، خطراتی است که در هنگام کار شما و دیگران را تهدید می‌کند که با رعایت نکات ایمنی گفته شده می‌توانید تا حد زیادی خود، دیگران و تجهیزات را از خطر محفوظ بدارید.