انواع قالب بتن می‌تواند از حیث موقتی یا دائمی انتخاب شود ولی در مجموع قالب بتن را می توان از بسیاری جهات طبقه بندی کرد:
- نوع جنس و مواد استفاده شده
- چه عنصر بتونی در آن ریخته می‌شود
- قابلیت جابجایی یا دائمی بودن قالب
قالب بتن نقش اساسی در ساخت بتن دارد. باید مقاومت کافی برای تحمل همه بارهای موجود در حین عملیات ریخته گری را داشته باشد و سپس باید در حالی که بتن سخت می شود شکل خود را حفظ کند.
شرایط مورد نیاز برای قالب خوب کدام است؟
اگرچه تنوع قالب بندی زیادی وجود دارد در زیر ویژگی های عملکردی کلی برای تأمین نیازهای ساخت بتن را ذکر می‌کنیم:
- توانایی تحمل بارهای مرده و زنده را داشته باشد.
- شکل خود را با وسایل و مهاربندهای مناسب حفظ کند.
- اتصالات باید ضد نشت باشد.
- اگر قالب قابل جابجایی است ، فرایند جابه‌جایی نباید به بتن آسیب برساند.
- مواد قابلیت استفاده مجدد داشته باشد.
- قالب تا آنجا که ممکن است سبک باشد.
هنگام انتخاب قالب بتن در نظر گرفتن نوع بتن و درجه حرارت ریختن مهم است، زیرا هر دو بر فشار وارد شده تأثیر می‌گذارند. همچنین، قالب باید توانایی مقاومت در برابر بارهای بتن مرطوب و خشک را داشته‌باشد.
قالب بتن برای جلوگیری از حرکت در طی مراحل ساخت ، به سازه هایی مانند قطب و تثبیت کننده نیاز دارد برای جلوگیری از تکان خوردن قالب و به آنها ساختار نادرست می‌گویند. برای اطمینان از کیفیت بالا هنگام کار با بتن ، یک نیروی کار واجد شرایط و نظارت کافی لازم است.
بخشهای زیر نمای کلی از برخی مواد متداول قالب را ارائه می دهد.
قالب الوار(Timber)
قالب الوار یکی از اولین انواع قالب بتن مورد استفاده در صنعت ساختمان است. این در پروژه مونتاژ می شود و انعطاف پذیرترین نوع است که دارای مزایای زیر است:
- تولید و حذف آن آسان است
- سبک ، مخصوصاً وقتی با قالب فلزی مقایسه شود
- قابلیت اجرا ، اجازه می دهد هر شکل ، اندازه و ارتفاع باشد
- هزینه به صرفه واقتصادی بودن در پروژه های کوچک
با این حال ، قبل از استفاده از چوب ، شرایط آن باید با دقت بررسی شود و مطمئن شوید که فاقد موریانه است. قالب الوار همچنین دو محدودیت دارد که باید در نظر گرفته شود: طول عمر آن کوتاه است و در پروژه های بزرگ وقت گیر است. به طور کلی ، قالب های چوبی در مواقعی که هزینه های کارگر کم است و یا در مقاطع پیچیده بتونی به قالب انعطاف پذیر نیاز دارند ، توصیه می شود.
قالب پلای وود
از قالب پلای وود اغلب به همراه قالب چوبی استفاده می شود. این یک ماده چوبی تولید شده است که در اندازه ها و ضخامت های مختلف موجود است. در کاربردهای قالب ، عمدتاً برای غلاف، کف سازی و فرم دهی بتونی استفاده می شود.
قالب پلای وود دارای ویژگی های مشابه قالب چوب است ، از جمله استحکام ، دوام و سبک بودن.
قالب فلزی: فولادی و آلومینیومی
قالب های فولادی به دلیل ماندگاری طولانی و استفاده های متعدد از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند. قالب های فولادی خود به دو دسته تقسیم می‌شوند قالب فلزی مدولار و قالب فلزی خاص تقسیم‌بندی می‌شوند. قالب فولادی اگرچه هزینه بر هستند ، اما برای چندین پروژه متعدد قابل استفاده است و برای استفاده مجدد ، گزینه مناسبی است.
موارد زیر برخی از ویژگی های اصلی قالب فولادی است:
- قوی و با دوام ، با طول عمر طولانی
- ایجاد یک نمونه کار صاف بر روی سطوح بتونی
- ضدآب بودن قالب
- اثر لانه زنبوری را در بتن کاهش می دهد
- به راحتی نصب و برچیده می شود
- مناسب برای سازه های منحنی
قالب آلومینیوم بسیار شبیه قالب فولادی است. تفاوت اصلی این است که آلومینیوم چگالی کمتری نسبت به فولاد دارد که باعث سبک شدن قالب می شود. استحکام آلومینیوم کمتر از فولاد است و این باید قبل از استفاده از آن در نظر گرفته شود.
قالب پلاستیکی
یکی از انواع قالب بتن از پانل های بهم پیوسته یا سیستم های مدولار ساخته شده از پلاستیک سبک و مقاوم ساخته شده است. قالب های پلاستیکی در پروژه های کوچک متشکل از کارهای تکراری مانند شهرک های مسکونی با هزینه کم بهترین عملکرد را دارند.
قالب پلاستیکی سبک است و می توان آن را با آب تمیز کرد ، در حالی که برای مقاطع بزرگ و استفاده های متعدد مناسب است. اشکال اصلی آن داشتن انعطاف پذیری کمتر از الوار است زیرا بسیاری از اجزای ساخته شده پیش ساخته هستند.
قالب پارچه ای
قالب پارچه ای به عنوان قالب انعطاف پذیر نیز شناخته می شود. این سیستم از ورقهای پارچه سبک و با مقاومت بالا استفاده می کند که برای تنظیم سیالیت بتن و ایجاد فرم های جالب معماری طراحی شده است.
این نوع قالب نسبت به سیستم های سخت از بتن کمتری استفاده می کند که باعث صرفه جویی می شود. این یک فناوری در حال ظهور در صنعت شاتر است ، به خصوص برای ساخت و سازهایی با اشکال نامنظم و پیچیده مناسب است.
قالب ایستا و ثابت
این قالب طوری طراحی شده است که پس از جا انداختن بتن ثابت بماند و به عنوان تقویت محوری و برشی عمل کند. این قالب از فرم های پلاستیکی پیش ساخته و تقویت شده با الیاف در محل ساخته می شود. این ماده عمدتا در پایه ها و ستون ها استفاده می شود و همچنین مقاومت بالایی در برابر خوردگی و سایر انواع آسیب های محیطی را ایجاد می کند.
نوع دیگر ماندن در قالب قالب coffor نام دارد که می تواند در هر نوع ساختمانی مورد استفاده قرار گیرد،
این شبکه از دو شبکه فیلتر تشکیل شده است که توسط سخت کننده ها تقویت شده و با اتصالات مفصلی پیوند خورده است.
به لطف نوع ساختار این قالب ، می توان آن را به راحتی از یک کارخانه به نقطه دیگر استفاده منتقل کرد.
قالب عایق دائمی
این یکی از پیشرفته ترین سیستم های قالب است که عایق بندی دائمی را ارائه می دهد. همچنین شامل ویژگی های حرارتی ، صوتی ، مقاوم در برابر آتش و جوندگان می‌باشد. فرم های بتن عایق (ICF) متداول ترین نوع قالب عایق بندی شده دائمی است، جایی که سازه های بتونی با تخته های پلی استایرن عایق بندی می‌شوند که پس از پخت بتن در جای خود باقی می مانند.
قالب دائمی عایق بندی شده بهره وری و پایداری انرژی را ارائه می دهد، که به کاهش اثرات زیست محیطی بخش ساختمان کمک می کند.
طبقه بندی انواع قالب بتن بر اساس اجزای سازه‌ای
علاوه بر طبقه بندی براساس جنس و مواد قالب که در بالا بررسی کردیم ، قالب ها را می توان با توجه به نوع کاربرد ساختمانی و اجزای ساختمانی نیز طبقه بندی کرد:
- قالب دیوار
- قالب تیر و دال
- قالب بندی فوندانسیون
- قالب ستون
قالب فلزی بتن
همه انواع قالب ها با توجه به سازه ای که پشتیبانی می کنند طراحی شده اند و برنامه های ساختاری مربوطه مواد و ضخامت مورد نیاز را مشخص می کنند. توجه به این نکته مهم است که ساخت قالب به طول می انجامد و می تواند بین 20 تا 25٪ از هزینه های سازه را نشان دهد. برای کاهش هزینه قالب ، توصیه های زیر را در نظر بگیرید:
نقشه های ساختمانی باید تا حد امکان از عناصر و هندسه های ساختمان قبلی استفاده کنند تا امکان استفاده مجدد از قالب وجود داشته باشد.
هنگام کار با قالب چوب، باید آن را به قطعاتی برش دهید که به اندازه کافی بزرگ باشند تا دوباره مورد استفاده قرار گیرند.
سازه های بتنی از نظر طراحی و هدف متفاوت هستند. مانند اکثر تصمیمات پروژه ، هیچ گزینه ای برای همه برنامه ها بهتر از بقیه نیست و همگی نسبی هستند. مناسب ترین قالب برای پروژه شما بسته به طراحی ساختمان متفاوت است.
الزامات قالب خوب:
- باید مقاومت کافی را داشته باشد تا در برابر انواع زیادی از بارهای مرده و زنده مقاومت کند. به عنوان مثال ، وزن خود ، وزن آرماتور ، وزن بتن مرطوب ، بارهای کارگران و هر بار دیگر در حین ریخته گری و پس از آن.
- باید انعطاف پذیر ساخته شود و به طور کارآمد از آن پشتیبانی و پشتیبانی شود تا شکل خود را بدون انحراف بی جهت حفظ کند.
- اتصالات در قالب باید به اندازه کافی محکم باشد تا از نشت دوغاب سیمان جلوگیری کند.قالب باید به گونه ای ایجاد شود که امکان تخلیه قسمتهای مختلف را به ترتیب دلخواه بدون لرزش و آسیب رساندن به بتن فراهم کند.
- مواد قالب باید ارزان ، به راحتی در دسترس باشد و می تواند چندین بار مورد استفاده قرار گیرد.
- سطح قالب باید ساده و صاف باشد و به درستی روی خط و سطح مورد نظر تنظیم شود.
- مواد قالب بتن نباید در زمان بتن ریزی در برابر آفتاب ، باران یا آب خم شود یا منحرف شود.
- قالب باید سبک باشد.
- حذف و جداسازی آن باید آسان باشد.