در هنگام ساخت قالب فلزی بتن ما از روش های زیر استفاده میکنیم تا قالب فلزی به صورت اصولی ساخته شود .
روش زیر برای قالب بندی بتن استفاده میشود
قالب‌بندی دیوارهای بتنی :
الف) روش معمولی :
دو نمونه از قالب‌بندی دیوارهای بتنی به طریق معمولی وجود دارد. قسمت اصلی قالب (سطوحی كه مستقیماً با بتن در تماس است) از صفحات چوبی و یا از تخته‌های چوبی ساخته میشود. برای استحكام قالب و جلوگیری از باز شدن آن هنگام بتن‌ریزی و حفظ فاصلة بین دو دیواره قالب بستهای مخصوصی را به كار می‌برند. برای نصب بستها یا دو عدد چهارتراش، كه به فاصله معینی از هم به صورت افقی قرار می‌گیرند و یا یك چهارتراش به كار می‌برند. در حالت اخیر باید برای عبور میله‌های بستها چهارتراش‌ها را در محلهای لازم سوراخ كرد.
برای جلوگیری از فشار بتن روی مجموعه قالب در هنگام بتن‌ریزی، و همچنین پایداری قالب، تیرهای چوبی كه به آنها دستك گفته میشود و یك سر آن بر روی زمین محكم شده و سر دیگر آن را به قالب محكم كرده‌اند، به كار می‌برند. پاره‌ای از انواع مختلف بستها وجود دارند. بستها ممكن است همراه با صفحه فلزی نیرو پخش‌كن، نظیر واشر باشند به طوری كه بتوان فاصلة دو دیواره قالب را تا موقع بتن‌ریزی به اندازه لازم حفظ كرد. به طور كلی بستها ممكن است شامل یك میله ساده‌ای كه دو سر آن و یا گاهی فقط یك سر آن، پیچ شده است باشد كه در این صورت یا میله را پس از بتن‌ریزی در بتن گذاشته و پس از باز كردن قالب قسمتهای اضافی كه بیرون مانده است را قطع می‌كنند و یا پس از گرفتن بتن و قبل از سخت شدن آن را بیرون می‌كشند و یا به صورت دو پوسته‌ای است كه امكان جدا كردن میله از داخل پوسته وجود دارد.
در قالب‌بندی گوشه‌ها و پایه‌ها باید دقت كافی مبذول داشت و با پشت‌بندهای اضافی آنها را تقویت كرد.
ب) روش بالارو :
از جمله محسنات این روش قالب‌بندی كه برای دیوارهای نسبتاً بلند استفاده میشود تعداد دفعات بیشتر استفاده از قالب و سرعت عمل بیشتر آن است. در اولین دفعه استفاده از قالب دو دیواره قالب با تكیه به پاخور بتنی (رامكا) به صورت معكوس قرار می‌گیرد. پس از ریختن بتن و سخت شدن آن، قسمتهای داخلی قالب را تا حد نهایی بتن ریخته شده بالا می‌برند و پس از محكم كردن آن قسمت دوم دیوار را بتن ریزی می‌كنند. پس از سخت شدن بتن، قالب را باز كرده و نظیر دفعه اول عمل می‌كنند. عمل قالب‌بندی و بتن‌ریزی را به همین ترتیب تا انتهای كار و اتمام بتن‌ریزی دیوار ادامه می‌دهند.
ج) روش لغزنده :
در این روش قالب را به صورت پیوسته و پس از هر مرتبه بتن‌ریزی به كمك جكهای هیدرولیكی و در حالی كه دو جداره قالب به بتن ریخته شده قبلی چسبیده است به سمت بالا می‌كشند. این روش برای ساختن سازه‌هایی نظیر منابع آب، هسته مركزی ساختمانهای چند طبقه و یا سیلوها روش مناسبی است.
از آنجایی كه روش لغزنده به صورت پیوسته انجام میشود برای استفاده هر چه بهتر و اقتصادی‌تر از قالب و جلوگیری از وقفه كار نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و آماده كردن وسایل و امكانات لازم نظیر، تعیین ساعات كار كارگران در مراحل مختلف، فراهم كردن نور مصنوعی كافی برای كار در شب و تهیه و حمل و ریختن به موقع بتن دارد.
فرم معماری و طرح سازه‌ای كه قرار است با استفاده از قالبهای لغزنده بتن‌ریزی كرد باید مناسب برای این سیستم قالب‌بندی باشد. معمولاً نكته اصلی در این مورد یكنواختی ضخامت دیوار با حداقل حفره‌ها و سوراخ در بدنه آن با ارتفاعی حداقل برابر 20 متر است.
قسمتهای اصلی یك قالب لغزنده عبارتند از:
دیواره‌های قالب :
دیواره‌های قالب باید به اندازه كافی محكم و مقاوم باشند. جنس این دیواره‌ها ممكن است چوبی و یا فلزی باشند. قالبهای فلزی به مراتب سنگین‌تر از قالبهای چوبی‌اند ولی در عوض استحكام بیشتری داشته و تعداد دفعات استفاده از آنها بیشتر است. تعمیرات و یا تغییرات احتمالی قالبهای فلزی نیز نسبت به قالبهای چوبی دشوارتر است در عوض تمیز كردن آنها آسانتر و نمای بتن پس از باز كردن قالب صاف‌تر است.
طوقه‌ها :
این طوقه‌ها برای نگهداری سكوی كار و انتقال آن و همچنین نگهداری و تحمل وزن قالب و كابل جك در نظر گرفته می‌شوند. طوقه‌ها معمولاً فلزی و به صورت پروفیلهایی مناسب طرح و در نظر گرفته می‌شوند.
سكوی كار :
معمولاً سه سطح كار در نظر می‌گیرند. یكی كه بالاتر از طوقه‌ها و در ارتفاعی در حدود دو متر و بالاتر از انتهای دیوار قرار گرفته و برای استفاده از بستهای فلزی ثابت‌كننده به كار می‌روند. دیگری سكویی است كه در بالای كف و هم‌تراز بالای قالب قرار می‌گیرد و برای قرار دادن ظرف بتن و انبار كردن مصالح و وسایل تراز كردن و همچنین وسایل كنترل جك مورد استفاده قرار می‌گیرد و بالاخره سومین سكو به صورت چوب‌بست آویزان و یا یكسره كه معمولاً در دو طرف دیوار قرار گرفته و برای دسترسی به نمای قسمتی از دیوار، كه به تازگی قالب آن را باز كرده و ترمیم احتمالی آن، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جكهای هیدرولیكی :
جكهای هیدرولیكی مورد استفاده معمولاً با ظرفیت خود، نظیر جكهای سه تنی و یا شش تنی مشخص می‌شوند.
قالب‌بندی ستونها :
دیواره‌های قالب ستونها نظیر قالب دیوار است. پشت‌بندها معمولاً از چهارتراشهایی با مقطع مربع و به اندازه لزوم و به فواصل معین و مساوی هم ساخته شده و به كمك بستهای فلزی و گوه‌ها محكم می‌شوند. با توجه به زیادی تعداد ستونها، به خصوص در ساختمانهای بزرگ، قالب ستونها را می‌توان به دفعات نسبتاً زیادی مورد استفاده قرار داد. به همین علت باید در طراحی و ساخت آنها دقت كافی به كار بست تا ضمن استحكام كافی، باز و بسته كردن آنها ساده و عملی باشد.
قالب ستونهای گرد به صورت لوله‌هایی با قطر مشخص و از جنس فایبرگلاسهای مسلح شده و یا از اجناسی نظیر آن ، كه ضمن استحكام كافی نسبتاً سبك باشد، انتخاب می‌كنند. قالبهای ستونهای گرد را گاهی از چوب نیز می‌سازند. در این حالت عرض صفحات چوبی را به مراتب كمتر از حالت قالبهای ستونهای چند ضلعی در نظر می‌گیرند.
امروزه در ایران، به علت كمبود و گرانی چوب، ساختن و استفاده از قالبهای فلزی برای ستونهای بتنی رایج شده است. این قالب كه به دفعات نسبتاً زیادی می‌توان به كار برد و از ورق‌های فلزی با پشت‌بندهایی از نبشی ساخته می‌شوند وزن نسبتاً زیادی داشته و جابجایی آنها دشوارتر از قالبهای چوبی نظیرشان است.
نكات عمومی در ساختن قالبها :
در ساختن قالب اجزاء مختلف بتنی نكات زیر را باید رعایت كرد:
1ـ صفحات و اندازه قالبها باید به اندازه كافی به هم چسبیده و متصل شوند تا از خارج شدن شیره بتن، كه باعث ایجاد حفره‌هایی در سطح بتن میشود، كرموشدن بتن، جلوگیری گردد.
2ـ قبل از بتن‌ریزی قالبها را باید در كلیه جهات عمودی و افقی، كنترل نمود و از استحكام پشت‌بندها، دستكها و تیرهای نگهدارنده قالب مطمئن گردید.
3ـ در موقع بتن‌ریزی قالبها را باید پیوسته كنترل كرد و در صورت لزوم آنها را تنظیم و یا تقویت كرد.
4ـ قبل از بتن‌ریزی كلیه قسمتهای داخلی قالب را باید كنترل نمود و آن را از هر گونه اشیاء اضافی، نظیر خرده‌های چوب پاك كرد.
5ـ اگر ارتفاع بتن‌ریزی بیش از 5/1 متر باشد باید از وسائلی نظیر ناودانهای فلزی و یا لوله‌های لاستیكی استفاده كرد تا از جدا شدن دانه‌های شن و ماسه و دوغاب سیمان از هم جلوگیری شود.
6ـ در موقع ویبره كردن بتن باید انتهای ویبراتور تا حد پایین بتن پایین برد و حتی بتن ریخته شده قبلی را تا حداكثر 20 سانتیمتر ویبره كرد. باید توجه داشت كه ویبره كردن بتن ریخته شده قبلی، بخصوص اگر بتن نسبتاً سخت شده باشد، ممكن است باعث باز شدن و شكستگی قالب، به خصوص در مورد دیوارها و بتنها شود. یادآوری میشود كه ویبره كردن بتن ریخته شده قبلی در صورتی كه بتن به حالت پلاستیكی درآید برای بتن ضرری نخواهد داشت.
7ـ موقعی كه بتن‌ریزی با پمپ و از ته قالب انجام میشود باید توجه داشت كه پر كردن قالب از بتن با سرعت زیاد صورت گیرد تا از سخت شدن آن قبل از پر شدن قالب جلوگیری شود. در صورتی كه قدرت پمپ و میزان بتن‌ریزی به اندازه‌ای كم باشد كه بتن شروع به گرفتن كند فشار زیادی به سطوح داخلی قالب وارد آمده و ممكن است باعث باز شدن و یا شكستگی می شود