مراحل بتن ریزی
مراحل مهم بتن ریزی شامل پیاده کردن و مستقر کردن اجزای قالب‌بندی، بتن‌ریزی و زمان قالب برداری بتن میشود. هر یک از این مراحل نقش مهمی را در کیفیت قالب‌بندی ایفا می‌کنند. حداقل زمان قالب‌برداری بتن به عنوان مرحله آخر باید به درستی مشخص شود تا بتن کیفیت لازم را به دست بیاورد. در ادامه مقاله به انجام هر یک از این مراحل قالب‌بندی خواهیم پرداخت و مشخص خواهیم کرد که برای حداقل زمان قالب‌برداری بتن باید به چه عواملی توجه داشت. جدول زمان قالب برداری در آیین نامه بتن ایران ( آبا ) و مبحث نهم جدید آمده است.
عملیات قالب‌بندی و بتن‌ریزی
قبل از اجرای قالب بتنی باید به سه نکته توجه کرد.
- تعیین نوع محل
- مشخص کردن فضای قالب‌بندی و ابزارهای نگه‌دارنده قالب
- تهیه کردن مصالح لازم و مطمئن تا از استحکام قالب اطمینان حاصل کنید.
همه‌ی این موارد از بدیهیات اجرای قالب‌بندی است. باید کنترل شود. هنگام اجرای بتن سطح قالب‌ها توسط روغن قالب بندی روغنکاری شود. هر نوع روغن مانند روغن سوخته، روغن هیدرولیک مناسب روغن کاری قالب فلزی نیستند. روغن کاری قالب بتن کار به این دلیل انجام میشود که در زمان جدا کردن قالب از بتن، میزان چسبندگی بتن و قالب کاهش پیدا کند. جدایی و دمونتاژ قالب فلزی بتن راحت انجام شود. به بتن نیز آسیب وارد نشود. زیاده‌روی و استفاده بیش از اندازه از این انواع روغن قالب بندی و مواد لیز‌کننده توصیه نمی‌شود. زیرا ممکن است با بتن وارد واکنش شود. تنها کافی است که رویه قالب را با روغن قالب فلزی بپوشانید.
بتن مسلح
در بتن مسلح بایستی فاصله قالب با میلگردها حفظ شود. این کار توسط اجزایی که به آنها اسپیسر می‌گویند انجام میشود. این فاصله پوشش و یا کاور بتن نام دارد که باید از قرارگیری صحیح اجزای کنترل کننده این فاصله اطمینان حاصل کرد. قالب باید دقیقا در محل مناسب قرار بگیرد و توسط اجزای پشتیبان قالب‌بندی، مقاومت و استحکام آن تامین شود. قالب فلزی بتن تحت فشار و وزن بتن قرار می گیرد. اگر مقاومت قالب فلزی بتن کم باشد از شکل تنظیم شده خارج میشود. بتن‌ریزی موفقیت آمیز نخواهد بود. علاوه بر تامین مقاومت بتن، اتصالات قالب نیز باید به گونه‌ای باشد که فضایی برای عبور شیره بتن باقی نگذارند. چنانچه در زمان بتن‌ریزی شیره بتن از قالب خارج شود، کیفیت بتن کاهش می‌یابد.
پس از اطمینان از استحکام و مقاومت قالب و ایجاد پایداری مطمئن برای آن و همچنین اطمینان از قرارگیری مناسب قالب، می‌توان اقدام به بتن‌ریزی کرد. پس از پر شدن قالب باید به آن زمان داد تا بتن شکل مناسب را به خود بگیرد. همه‌ی این مراحل به صورت کلی باید در انواع قالب‌ها رعایت شود؛ هر چند که هر یک از انواع قالب با توجه به نوع سازه و قسمتی که قالب‌بندی می‌کنند، می‌توانند اجرای متفاوتی داشته باشند، اما شکل کلی این مراحل برای همه‌ی قالب‌ها یکسان می‌باشد.
قالب برداری بتن
حداقل زمان قالب برداری بتن میتواند بر اساس عوامل مختلف، متفاوت باشد. طبق جدول زمان قالب برداری ، قالب بتن زمانی برداشته میشود که بتن مقاومت و استحکام کافی را پیدا کند و به انداره‌ای سفت شده باشد که علاوه بر حفظ شکل خود، توان تحمل فشارهایی که ممکن است به آن وارد شود را نیز داشته باشد. قطعا دمای محیط تاثیر زیادی بر روی زمان قالب‌برداری دارد. هر اندازه که دمای محیط به سفت شدن بتن کمک بیشتری کند، حداقل زمان قالب‌برداری بتن نیز کاهش پیدا می‌کند و باالعکس اگر دمای محیط به گونه‌ای باشد که باعث شود بتن دیر‌تر خشک شود و استحکام پیدا کند، زمان قالب برداری افزایش پیدا خواهد کرد.* جک سقفی
کیفیت بتن
نوع و کیفیت بتن نیز مورد دوم دخیل در حداقل زمان قالب‌برداری بتن است. بعضی از انواع قالب‌ها ممکن است زمان بیشتری برای سفت شدن نیاز داشته باشند و به همین دلیل باید در هنگام برداشتن قالب به این نکته نیز توجه داشت. قالب‌برداری بتن به صورت جزء به جزء و با کشیدن میخ‌ها انجام میشود. در مرحله قالب برداری بتن ضربه به قالب و کشیدن آن باعث آسیب به بتن نشود. هرگز اقدام به برداشتن یکباره قالب نکنید. زیرا باعث آسیب رساندن به بتن میشود. در هنگام برداشتن قالب به گوشه‌های بتن بسیار توجه شود. زیرا به دلیل اینکه بتن در این هنگام کاملا سست است، میتواند با کوچک‌ترین ضربه‌ای آسیب ببیند و گوشه آن بریزد.
در صورتی که پس از بتن‌ریزی، یخبندان شود، حداقل زمان قالب‌برداری بتن باید به اندازه زمان یخبندان افزایش پیدا کند. به طور طبیعی در دمای پایین بتن به زمان بیشتری برای سفت شدن نیاز دارد ، اما در دماهای بالاتر، بتن سرعت بیشتری برای سفت شدن دارد. ضخامت بتن نیز در روند سفت شدن آن بی تاثیر نیست. اگر ضخامت بتن زیاد باشد، ممکن است قسمت‌های درونی آن به زمان بیشتری برای سفت شدن نیاز داشته باشند، زیرا مانند قسمت‌های بیرونی در معرض نور و دمای مستقیم قرار ندارند. قسمت‌های بیرونی که بیشتر در معرض نور خورشید هستند، سریع‌تر سفت می‌شوند.* وزن قالب فلزی
نکات مهم قالب برداری و قالب بندی
قالب بندی و قالب برداری جزو یکی از مرحله های مهم در ساخت سازه های بتنی است. مبحث قالب بندی تسهیل کننده ایجاد شکل و ابعاد دقیق سازه می‌باشد. قالب برداری و قالب بندی صحیح و کارآمد، تاثیر مستقیم در کیفیت نهایی سازه دارد. در ادامه به برخی نکات مهم در قالب برداری و قالب بندی سازه های بتنی اشاره خواهیم کرد:
- استحکام قالب: استحکام و مقاوت بالا در قالب های مختلف یکی از ویژگی های مهم در آنها می باشد. انواع قالب فلزی بتن باید از این ویژگی برخوردار باشند. چرا که برای اجرای قالبب بندی نیازمند بهترین و مقاوم ترین نوع قالب می باشیم. از این رو قالب باید بتواند بارهای عمودی و افقی را تحمل کند. استفاده از بهترین ماد اولیه در ساخت قالب هاییی با جنس متنوع میتواند استحکام قالب را تضمین کند. و کیفیت و کارایی آن را بالا ببرد.
- ساخت قالب بتن: یکی از مهمترین مراحل در ساخت سازه های بتنی است. از این رو کیفیت مناسب در ساخت و نصب قالب، از اهمیت زیادی برخوردار است. متریال ساخت قالب باید مطابق با استانداردهای مربوطه باشند. از بهترین نوع مواد اولیه در بازار باشند تا به واسطه این کار کیفیت ساخت و دوام آنها را بالا برد. برخی متریال ساخت قالب بتن شامل چوب، قالب فولادی و قالب پلاستیکی است.
- طراحی قالب: سیستم قالب بندی بتن طبق آیین نامه بتن طراحی می شود. نقشه قالب بندی باید توسط نقشه کش قالب بندی ترسیم شود. از پوشش های داخلی و خارجی لازم برخوردار باشد تا به حفظ شکل و ابعاد صحیح سازه بتنی کمک کند.
- مهارت کارگران: کارگران باید از مهارت و تجربه کافی در راستایی قالب بندی و قالب برداری برخوردار باشند. به طوری که تجربه کافی برای این کار در اختیار داشته باشند. تا به ساخت سازه بتنی باکیفیت کمک کنند. آنها باید توانایی انجام تمامی مراحل قالب بندی و مهار کردن آنهار را داشته باشند.
- مهار و مقاوم سازی سیستم قالب بندی: به طور کلی سیستم قالب بندی باید مستحکم و مناسب برای نگهداری بتن تازه باشد. و بتوانند در مقابل فشار های وارده بر سیستم قالب بندی مقابله کند. از این رو در ارتفاع و ابعاد زیاد قالب بندی بهتر است برای جلو گیری از حوادث ناگوار از سیستم های مهار کننده ماننده گیره و لوله داربست در پشت شبکه های قالب بندی استفاده کنید تا استحکام آنها افزایش پیداکند.
- نصب و اجرای اتصالات و قالب ها به یکدیگر: قالب ها و اتصالات قالب بندی، بخش‌های مهمی در ساخت سازه‌های بتنی هستند. در صورتی که نصب و اجرای صحیح قالب‌ها و اتصالات به یکدیگر در نظر گرفته نشود، به مشکلاتی مانند نقصان قویت سازه، تخریب و ظهور خروجی بی کیفیت سازه منجر شود. برای این کار قبل از نصب قالب‌ها، باید به دقت آنها را بررسی کنید تا بیشتر نصب و اجرای آنها صحیح باشد. قالب‌های دارای خراش و ترک باید جایگزین شوند و قالب‌هایی که به قالب اصلی نمی‌پیوندند، به دقت بررسی شوند. مطمئن شوید در طراحی قالب‌ها و اتصالات، به جزئیاتی مثل داشتن سوراخ در صحیح گوشه لوله‌های حفر شده که در زمان بتن ریزی باعث حفظ یک توزیع صحیح میشود،
- رعایت نکات ایمنی: ساخت و ساز یک فرآیند پیچیده و خطرناک است. در صورت عدم رعایت نکات ایمنی، مخاطرات جدی همراه با آن خواهد بود. از این رو توجه به نکات ایمنی در هنگام قالب برداری و قالب بندی در ارتفاع های مختلف بسیار مهم می باشد. برای تضمین یک پروژه بدون خطرات، باید همیشه به نکات ایمنی در ساخت و ساز توجه کرد.
- صافی بتن: صافی بتن مورد نیاز است برای دستیابی به سطح صاف و یکنواخت بتن. باید از ویبراتور استفاده کرد. استفاده از دستگاه ویبره نیازمند مهارت خاصی نیست و فقط باید به صورت صحیح انجام شوذ تا شاهد خرابی بتن بعد از قالب برداری نباشیم.
- زمان قالب برداری: حداقل زمان قالب‌برداری بتن بعد از بتن ریزی بستگی به نوع پروژه، اندازه ساختمان و شرایط زیادی دارد، اما به طور کلی، برای حفظ قوت و مقاومت سازه بعد از بتن ریزی، باید منتظر بمانید تا بتن کاملاً تثبیت شود. حداقل زمان قالب‌برداری بتن به شرایط مختلفی مربوط میشود. خصوصیات بتن باعث تأثیر بر زمان قالب‌برداری می‌شوند، به عنوان مثال، برای بتن‌های عادی در محیط کاملاً معمولی ساخت و ساز، اغلب باید حداقل ۲۴ ساعت برای تثبیت بتن قبل از قالب‌برداری صبر کرد. با این حال، برای بتن‌های با قویت بالاتر، معمولاً زمان قالب‌برداری باید بیشتر باشد.
در نهایت طبق جدول زمان قالب برداری ابا و مبحث نهم جدید، حداقل زمان قالب‌برداری بتن مناسب و دقیق از اهمیت زیادی برخوردار است. به افزایش کیفیت و ماندگاری سازه های بتنی کمک کند. همچنین، مراقبت و نگهداری صحیح از قالب های بتنی نیز برای افزایش عمر مفید آنها ضروری است. از این رو به حداقل زمان قالب‌برداری بتن توجه ویژه ای بکنید. * تجهیزات قالب بتن
کلام آخر
قالب بندی بتن مراحل مختلفی دارد. در مراحل قالب بندی فلزی بتن باید دقت و توجه لازم را داشته باشیم. همچنین عملیات قالب‌بندی بتن به خوبی انجام شود. در نهایت مشکلی به وجود نیاید. حداقل زمان قالب‌برداری بتن نیز با توجه به نوع بتن و شرایط محیطی مانند نور خورشید و میزان دما متغییر می‌باشد. برای خرید انواع قالب بتن، شرکت میرام بهترین انتخاب است.