قالب چیست و چه کاربردی دارد؟
قالب بتن سازه‌هایی هستند که به صورت موقتی و یا در بعضی از موارد به شکل دائمی از آن استفاده می‌شود. وظیفه اصلی انواع قالب در بتن‌ریزی، تحمل وزن و بارهای ناشی از بتن می‌باشد تا وقتی که بتن خود بتواند این فشارها از جمله وزن خودش را تحمل کند. تا زمانیکه بتن مقاومت کافی ندارد، قالب وظیفه پشتیبانی و حفظ شکل بتن را بر عهده دارد. قالبی که برای قالب‌بندی بتن استفاده می‌شود باید مقاومت و استحکام کافی را داشته باشد تا فشارهایی که به آن وارد می‌شود را تحمل کند و همچنین در هنگام جدایی از بتن بدون آسیب رساندن به آن جدا شود. از دیگر وظایف قالب میتوان به محافظت آن از بتن در برابر آسیب‌های مکانیکی و جلوگیری از نشت شیره بتن و همچنین حفظ رطوبت آن است.
انواع قالب
امروزه انواع قالب برای بتن‌ریزی سازه‌های بتنی تولید می‌شود و هر یک مزایا و معایبی دارند که باعث می‌شود از یکدیگر متمایز شوند. قالب‌ها بر اساس جنسی که دارند به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند که در ادامه به بررسی ویژگی‌ها و کاربردهای آن خواهیم پرداخت. * تجهیزات قالب بتن
قالب آجری
این نوع قالب همانطور که از نامش پیداست از جنس آجر است و برای قالب‌بندی شالوده‌ها و دیوارهای حایل خاک استفاده می‌شود. برای اجرای قالب به طور معمول دیواری به ضخامت ۱۰ تا ۲۰ سانتی‌متر ایجاد می‌کنند. ضخامت دیوار میتواند وابسته به ارتفاع بتن در قالب و همچنین میزان فشاری که به دیوار وارد می‌شود، تغییر کند. قالب آجری رطوبت را حفظ نمی‌کند، بلکه در مجاورت با رطوبت، آن را جذب می‌کند. برای جلوگیری از این اتفاق یک لایه نایلونی بر روی دیوار می‌کشند. برای ایجاد مقاومت و پشتیبانی قالب آجری نیز پشت آن را با خاک پر می‌کنند تا قالب جابجا نشود.
این نوع قالب مزایای مناسبی با خود به همراه می‌آورد. قیمت تمام شده برای اجرای قالب آجری نسبت به انواع دیگر قالب بسیار پایین است و برای کسانی که می‌خواهند کمتر خرج کنند مناسب است. برای اجرای آن نیاز به گود‌برداری نیست و سرعت اجرای خوبی نیز دارد. قالب آجری معایبی نیز دارد که باعث شده افراد ترجیح دهند به سراغ انواع دیگر قالب بروند. این نوع قالب یک بار مصرف است و برای پروژه‌های بزرگ کاربرد چندانی ندارد.
قالب چوبی
یکی دیگر از انواع قالب برای بتن‌ریزی، قالب چوبی می‌باشد که از جنس چوب است و از قدیم استفاده از آن رواج داشته و امروزه نیز در پروژه‌های مختلف از آن استفاده می‌کنند. قالب‌بندی بتن بوسیله قالب چوبی به دقت بالایی نیاز دارد تا آسیبی به لبه آنها وارد نشود. در مقایسه با قالب فلزی، قالب چوبی وزن پایین‌تری دارد و به گونه‌ای طراحی می‌شود که حمل آن به محل مورد‌نظر آسان باشد. به طور کلی چوب‌هایی که برای ساخت قالب چوبی استفاده می‌شود از روسیه وارد می‌شوند و به چوب سفید روسی معروف است. به دلیل بالا بودن کیفیت این چوب‌ها استفاده از آنها رواج بیشتری دارد.
قالب چوبی مقاومت نسبتا خوبی دارد و وزن سبک، جابجایی آن را راحت‌تر می‌کند. انعطاف قالب چوبی بسیار بالا است و میتوان به سرعت آن را تغییر داد. هزینه استفاده از قالب چوبی پایین است و تا چندین بار میتوان از آن مجددا استفاده کرد. در پروژه‌های کوچک، استفاده از قالب چوبی سرعت کار را بالا می‌برد و از لحاظ اقتصادی نیز به صرفه‌تر خواهد بود.
قالب فلزی
قالب فلزی بتن نوعی دیگر از انواع قالب برای بتن‌ریزی می‌باشد که امروزه استفاده گسترده‌ای از آن در صنعت ساخت و ساز می‌شود و میتوان گفت به جزئی جدا ناپذیر از ابزارهای ساخت سازه‌های بتنی تبدیل شده است. این قالب به عنوان یکی از مهم‌ترین اجزای پروژه‌های عمرانی، به خصوص پروژه‌های بزرگ از مقاومت و استحکام کافی برای نگهداری بتن برخوردار است. مقاومت قالب فلزی یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های آن می‌باشد که از سایر انواع قالب مانند چوبی و آجری متمایز می‌شود.
قالب فلزی با وجود هزینه بالایی که دارد برای پروژه‌های بزرگ عمرانی به صرفه‌تر هستند و سرعت اجرای بالایی دارند. بتنی با سطحی صاف و سیقلی ایجاد می‌کند و اجازه عبور شیره بتن را نمی‌دهد. جنس قالب فلزی معمولا از فولاد و آلمینیوم می‌باشد.
قالب پلاستیکی
برای تولید این نوع قالب از پلاستیک‌های سخت و پلاستیک‌های الیافی استفاده می‌شود. قالب پلاستیکی به عنوان یکی از انواع قالب برای بتن‌ریزی، وزن سبکی دارد و به سرعت میتوان آن را اجرا کرد. مقاومت آن نیز نسبت به قالب فلزی کمتر است.
بهترین نوع قالب برای انواع ساخت و ساز ها
در صنعت ساخت و ساز، استفاده از قالب‌بندی مناسب میتواند اثر بسیاری در کیفیت و استحکام ساختمان‌ها داشته باشد. به عنوان مثال، ستون‌های قوی تر، فونداسیون‌های استحکام بیشتر و سقف‌های سبک و عملی نیاز به قالب‌بندی مناسب دارند. برای ساخت ستون‌ها و سقف‌ها، انواع مختلفی از قالب وجود دارد که میتوان در این میان به انواع قالب های چوبی، پلاستیکی و قالب های فلزی و غیره اشاره کرد که هر یک از این قالب ها دارای مزایای و معایب خود هستند و بسته به نوع ساختمان و نیز هزینه‌های مرتبط با ساخت و ساز، تصمیم گیری برای استفاده از قالب مناسب انجام می گیرد که میتواند گزینه بسیار مناسبی باشد. اما به طور کلی، قالب فلزی یکی از بهترین نوع قالب‌های مورد استفاده برای قالب‌بندی سازه‌ها در امروزه است. این نوع قالب‌بندی بسیار مناسب برای ستون‌های بلند، سقف‌های بزرگ، فونداسیون‌های پایدار و یا سازه های خاصی نظیر پل ها و تونل ها است.* جک سقفی
برای ساخت قالب‌های فلزی از ورق های فلزی مقاوم استفاده می‌شود که باعث افزایش مقاومت و ماندگاری آن در برابر عوامل خارجی می‌شود. قالب‌های فلزی دارای مزایای مختلفی هستند و در عین حال مقاومت بالایی دارند. ساخت قالب‌های فلزی نیز بسیار سریع و آسان است و همچنین قابلیت نصب و تعویض آنها بسیار بالاست. به کمک این نوع قالب‌بندی، ساختمان‌ها به طرح شکلی دلخواه و با سرعت بسیار بالایی میتوانند ساخته شوند. برخی از این ویژگی ها عبارتند از:
۱- راندمان بالا: قالب‌های فلزی نسبتا سبک وزن هستند، از اینرو به راحتی حمل و نقل آنها امکان‌پذیر است. هرچقدر قالب‌های فلزی در ابعاد بزرگتر باعث افزایش وزن آنها می شود ولی در حالت کلی دارای وزن نچندان سنگینی می باشند و جابجایی آنها به راحتی انجام میگیرد.* وزن قالب فلزی
۲- مقاومت: قالب‌های فلزی جز قابل اطمینان‌ترین و مقاوم‌ترین قالب‌ها هستند. مقاومت بالای آنها در مقابل فشار های وارده از سوی بتن بسیار قابل توجه است و میتواند به راحتی در مقابل فشار های خارجی ایستادگی کند.
۳- تنوع: قالب‌های فلزی در اندازه ها و شکل های مختلفی طراحی می‌شوند، از این رو برای انواع مختلف ساخت و ساز قابل استفاده هستند.
۴- قابلیت نصب سریع: قالب‌های فلزی از طریق پین و گوه به یکدیگر نصب می‌شوند و به سادگی دیوار، سقف و ستون ساختمان قابلیت نصب دارند.
۵- استفاده در انواع پروژه ها: قالب‌های فلزی ببه دلیل مقاومت فراوان در انواع سازه های مرتفع و گسترده به کار گرفته می شوند. این قالب‌ها میتوانند فرآیند ساخت و ساز در سازه های بلند و وسیع را بسیار سریع و بهینه‌سازی شده کنند.
بنابراین،، با توجه به مزایای بالا و فرآیند ساده و سریع ساخت قالب‌های فلزی، از آن به عنوان بهترین نوع قالب‌بندی برای ساخت سازه‌های امروزی استفاده می‌شود. استفاده از قالب‌های فلزی علاوه بر برتری هایی که دارد، باعث کاهش زمان و هزینه ساخت و ساز می‌شود و برای انواع مختلف ساخت و ساز قابلیت استفاده دارد.
تفاوت قالب فلزی و قالب پلاستیکی
اما در مقایسه با قالب های فلزی، قالب‌های پلاستیکی دارای نقاط ضعفی هستند. آنها دارای مقاومت بسیار کمتری در برابر فشار و بار وزنی هستند و اغلب بعد از استفاده های طولانی، شکسته و دیگر قابل استفاده نیستند. به عبارتی دیگر، قالب فلزی نسبت به قالب پلاستیکی دارای مقاومت بیشتری در برابر فشار و وزن و سایر عوامل است و به دلیل مقاومت و ماندگاری آن، قالب فلزی معمولاً برای ساخت و ساز های بزرگ و مهم مورد استفاده قرار میگیرد. در نتیجه، اگرچه هر دو نوع قالب مورد استفاده در ساختمان هستند، اما به عنوان بهترین نوع قالب‌بندی برای ساخت و ساز، قالب فلزی به دلیل ساختار مقاوم آن پیشنهاد می‌شود.
قیمت قالب های بتن و بصرفه ترین آن
قالب‌های فلزی دارای قیمت بیشتری نسبت به دیگر قالب‌ها می باشد، زیرا از مواد با قیمت بالا مانند ورق های فلزی با ضخامت بالا ساخته شده‌اند و همچنین فرایند تولید آنها نیز هزینه بر است. با این حال، به دلیل سطح صیقلی و نازکی قالب‌های فلزی، زمان بیشتری طول می‌کشد تا خراب شوند و نیاز به تعمیر کمتری دارند. طول عمر بالای قالب فلزی به طور کلی منجر به بهره وری بیشتر از آن در طولانی مدت در پروژه‌های ساختمانی می‌شود. قالب‌های پلاستیکی و چوبی با قیمت کمتر از قالب‌های فلزی قابل تولید هستند. همچنین، به دلیل قیمت کمتر، در برخی پروژه ها از آنها استفاده می شود. با این حال، قالب‌های چوبی و پلاستیکی به دلیل مقاومت و دوام کمتر نسبت به قالب فلزی در دراز مدت از بین می روند و باعث هزینه‌های اضافی خرید مجدد قالب برای قالب بندی خواهند شد.
در کل، با در نظر گرفتن تفاوت در قیمت و کیفیت بین قالب‌های مختلف در بتن‌ریزی، قالب فلزی به دلیل مقاومت و دوام بیشتر، پیشنهاد می‌شود. در صورتی که قابلیت نصب و تعویض بالا همراه با طول عمر بالایی در برابر عوامل های مختلف را دارند. هزینه دوباره خرید قالب‌های فلزی در طولانی مدت کمتر خواهد بود.
کلام آخر
همانطور که گفتیم برای قالب‌بندی از قالب‌های مختلفی استفاده می‌کنند. انواع قالب برای بتن‌ریزی شامل قالب چوبی، قالب آجری، قالب فلزی و قالب پلاستیکی می‌شود. در این میان هر کدام از این قالب‌ها وابسته به جنسی که دارند، ویژگی‌های متفاوتی دارند که میتوان بر اساس نیاز و بودجه اقدام به تهیه هر کدام از آنها کرد. برای خرید تجهیزات مربوطه میرامکو بهترین انتخاب است.