نکات مهم در انتخاب و خرید قالب بتن مناسب
امروزه با گسترش صنعت ساختمان سازی و تنوع روش های ساخت و ساز، شاهد تنوع و افزایش ابزار و مصالح به کار رفته در این صنعت هستیم. با وجود این که تنوع مصالح دست افراد را برای انتخاب مطابق نیاز باز می گذارد، اما در صورت آشنا نبودن به محصولات و عدم دقت، این گستردگی مصالح می تواند انتخاب را دشوار نماید. بتن از جمله پر کاربردترین مصالح مورد استفاده در ساخت و ساز است که استفاده از آن و شکل دهی به آن وابسته به قالب بتن است. قالب بتن دارای جنس و تنوع زیادی هستند که بر اساس نیاز و کاربرد باید انتخاب گردند بنابراین هنگام خرید آن ها باید به برخی موارد و نکات دقت کرد تا بتوان یک انتخاب درست و دقیق را انجام داد. به همین منظور در ادامه این مطلب به بررسی نکات مهم قبل از خرید قالب بتن می پردازیم.
قالب بتن چیست؟
با توجه به این که بتن ترکیبی از سیمان پورتلند، شن و ماسه و آب است؛ بنابراین دارای حالت نیمه جامد است که با گذشت زمان آب آن تبخیر شده و بتن به تدریج سفت و محکم می شود. برای آن که مخلوط اولیه بتن، فرم دلخواه را پیدا کند، نیاز به استفاده از قالب بتن است. در حقیقت قالب فلزی بتن ابزاری برای فرم دادن به مخلوط بتن است. استفاده از قالب بتن با کیفیت ضمن جلوگیری از ورود حباب های هوا به داخل بتن باعث توازن فرم بتن، ایجاد شکل مطلوب و یک دست بتن و نیز افزایش کیفیت بتن و … می شود. قالب های بتنی در نمونه های فلزی و چوبی و پلیمری و فایبرگلاس و … تولید می شوند.
پیش از خرید قالب فلزی بتن به چه نکاتی باید توجه کرد؟
- جنس قالب بتن:
- قالب فلزی بتن می‌توانند از مواد مختلفی مانند فلز (فولاد یا آلومینیوم)، پلاستیک، چوب، یا فایبرگلاس ساخته شوند. انتخاب جنس مناسب بر اساس نوع پروژه، بودجه، و شرایط محیطی بسیار مهم است.
- جنس قالب بتن یکی از عوامل مهم در انتخاب و استفاده از قالب‌های بتن برای پروژه‌های ساختمانی است. انتخاب جنس مناسب بسته به نیازها و شرایط مختلف پروژه می‌تواند تاثیر مستقیمی بر کیفیت و عملکرد نهایی سازه داشته باشد. در زیر به بررسی برخی از انواع متداول جنس‌های استفاده شده در قالب‌های بتن پرداخته می‌شود:
۱٫ فلز (فولاد یا آلومینیوم)
- فولاد: قالب‌های فولادی معمولاً برای پروژه‌های بزرگ و تجاری استفاده می‌شوند. آنها دارای مقاومت بالا در برابر فشار و ضربه هستند و دوام طولانی‌تری نسبت به دیگر جنس‌ها دارند.
- آلومینیوم: قالب‌های آلومینیومی به دلیل وزن کمتر و حمل و نقل آسان‌تر، برای پروژه‌های کوچکتر یا موقتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنها معمولاً سریع‌تر نصب می‌شوند اما مقاومت کمتری نسبت به قالب‌های فولادی دارند.
۲٫ چوب
- قالب‌های چوبی معمولاً برای پروژه‌های کوچک و موقتی استفاده می‌شوند. آنها ارزان‌تر از قالب‌های فلزی هستند اما دوام کمتری دارند و ممکن است در مواجهه با آب و رطوبت آسیب ببینند.
۳٫ پلاستیک و فایبرگلاس
- قالب‌های پلاستیکی و فایبرگلاسی به دلیل وزن سبک و مقاومت مطلوب در برابر رطوبت و شرایط جوی مختلف، برای پروژه‌های کوچک و ساده مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنها معمولاً قابلیت استفاده مجدد دارند و ساده‌تر در نصب و حمل و نقل هستند.
تاثیر جنس قالب بتن
- کیفیت سطحی: جنس قالب بتن می‌تواند تاثیر زیادی بر کیفیت سطحی بتن داشته باشد. قالب‌های فلزی معمولاً به سطح صاف‌تر و دقیق‌تری اجازه می‌دهند.
- دوام و استحکام: جنس قالب نقش مهمی در دوام و استحکام نهایی بتن دارد. قالب‌های فلزی معمولاً دوام بیشتری نسبت به چوب یا پلاستیک دارند.
- هزینه و زمان: هزینه و زمان مرتبط با تولید، حمل و نصب قالب‌ها نیز به طور مستقیم به جنس آنها مرتبط است.
در نهایت، انتخاب جنس مناسب قالب بتن باید با توجه به نیازهای خاص پروژه، بودجه موجود، و شرایط محیطی انجام شود تا به بهترین عملکرد و کیفیت نهایی سازه دست یابیم.
- کیفیت و دوام:
- کیفیت ساخت قالب و دوام آن در برابر فشارهای بتن‌ریزی، اهمیت زیادی دارد. قالب‌های با کیفیت بالا می‌توانند به دفعات بیشتری استفاده شوند و در نتیجه هزینه‌های بلندمدت کاهش می‌یابد.
- طراحی و ابعاد قالب:
- طراحی قالب باید متناسب با نیازهای خاص پروژه باشد. ابعاد قالب و قابلیت تنظیم آن برای بتن‌ریزی‌های مختلف، نکته‌ای حیاتی است.
- وزن و حمل و نقل:
- وزن قالب و سهولت حمل و نقل آن برای اجرای پروژه‌های بزرگ و کوچک مهم است. قالب‌های سبک‌تر ممکن است راحت‌تر نصب و جابجا شوند.
- قیمت و بودجه:
- هزینه اولیه خرید قالب و همچنین هزینه‌های نگهداری و تعمیرات آن باید مد نظر قرار گیرد. انتخاب قالب مناسب باید بر اساس یک تعادل منطقی بین کیفیت و هزینه انجام شود.
- سازگاری با پروژه:
- قالب باید با نوع بتن و شرایط خاص پروژه سازگاری داشته باشد. برای مثال، قالب‌های مقاوم در برابر خوردگی برای پروژه‌های دریایی یا قالب‌های خاص برای سازه‌های منحنی شکل.
- سیستم قفل و اتصال:
- سیستم‌های قفل و اتصال قالب باید ایمن و کارآمد باشند تا از حرکت یا تغییر شکل قالب حین بتن‌ریزی جلوگیری کنند.
- پشتیبانی و خدمات پس از فروش:
- بررسی کنید که آیا شرکت تولیدکننده قالب خدمات پس از فروش، تعمیر و نگهداری و مشاوره فنی ارائه می‌دهد یا خیر.
- سهولت تمیز کردن و نگهداری:
- قالب‌هایی که به راحتی تمیز و نگهداری می‌شوند، باعث کاهش زمان توقف پروژه و افزایش بهره‌وری می‌شوند.
- قابلیت بازیافت:
- توجه به قابلیت بازیافت و استفاده مجدد از قالب‌ها می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و حفاظت از محیط زیست کمک کند.
توجه به این نکات می‌تواند به انتخاب قالب مناسب و اجرای موفق پروژه‌های بتن‌ریزی کمک کند.
- انعطاف‌پذیری و تنوع در استفاده:
- برخی قالب‌ها قابلیت استفاده در انواع مختلف پروژه‌ها و شرایط را دارند. این انعطاف‌پذیری می‌تواند به صرفه‌جویی در هزینه‌ها کمک کند، زیرا نیاز به خرید قالب‌های مختلف برای هر پروژه خاص کاهش می‌یابد.
- سرعت و سهولت نصب:
- سرعت و سهولت نصب قالب‌ها بر روی زمان‌بندی پروژه تأثیر می‌گذارد. قالب‌هایی که به راحتی و بدون نیاز به تجهیزات پیچیده نصب می‌شوند، می‌توانند زمان و هزینه پروژه را کاهش دهند.
- دقت در ساخت و اجرا:
- دقت و صحت ابعاد قالب‌ها باید تضمین شود تا از صحت ابعاد نهایی سازه بتنی اطمینان حاصل شود. قالب‌های دقیق‌تر منجر به کاهش نیاز به تعمیرات و اصلاحات بعد از بتن‌ریزی می‌شوند.
- مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی:
- قالب‌هایی که مقاومت خوبی در برابر تغییرات دما، رطوبت و سایر شرایط محیطی دارند، به ویژه در پروژه‌های خارجی و در مناطق با شرایط آب و هوایی سخت، اهمیت زیادی دارند.
- انطباق با استانداردها و مقررات:
- بررسی کنید که قالب‌ها با استانداردها و مقررات محلی و بین‌المللی سازگار باشند. این امر از بروز مشکلات قانونی و فنی در پروژه جلوگیری می‌کند.
- پشتیبانی از تکنولوژی‌های جدید:
- برخی از قالب‌ها قابلیت پشتیبانی از تکنولوژی‌های جدید مانند سیستم‌های قالب‌بندی هوشمند، مانیتورینگ بتن و تکنولوژی‌های نوین ساخت و ساز را دارند.
- تجربه و شهرت تولیدکننده:
- تجربه و شهرت تولیدکننده قالب بتن نیز یکی از عوامل مهم است. تولیدکنندگانی که سابقه موفق و مشتریان رضایتمند دارند، معمولاً محصولات با کیفیت‌تری ارائه می‌دهند.
- قابلیت انبارداری و نگهداری:
- قالب‌هایی که فضای کمتری برای انبارداری نیاز دارند و قابلیت نگهداری آسان‌تری دارند، می‌توانند هزینه‌های نگهداری را کاهش دهند.
- توانایی تطبیق با تغییرات طراحی:
- در پروژه‌هایی که ممکن است تغییرات طراحی در حین کار رخ دهد، قالب‌هایی که توانایی تطبیق سریع با این تغییرات را دارند، بسیار مفید خواهند بود.
- بازخورد و تجربیات کاربران دیگر:
- مطالعه نظرات و تجربیات کاربران دیگر که از قالب‌های مشابه استفاده کرده‌اند، می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره عملکرد و کیفیت قالب‌ها فراهم کند.
مجموعه این نکات می‌تواند به خریداران کمک کند تا تصمیمات بهتری در زمینه انتخاب و خرید قالب بتن بگیرند و از انجام پروژه‌های ساختمانی با کیفیت و با کمترین مشکل اطمینان حاصل کنند.
نکات مهم در انتخاب و خرید قالب بتن مناسب
یکی از نکات مهم در پروژه های عمرانی، انتخاب قالب بتن مناسب بتن ریزی است. این انتخاب مناسب علاوه بر کاهش هزینه ها سبب افزایش بهره وری، افزایش سرعت و پیشرفت کار می شود. پیشرفت در فناوری ساخت قالب، تنوع قالب های بتنی را در پی داشته است و همین امر سبب شده که پیمانکار با حساسیت بیشتری نسبت به خرید قالب بتن اقدام نماید. در ادامه مقاله به بررسی مهمترین فاکتور ها در انتخاب و خرید قالب ها اشاره می نماییم.
-
نمای ظاهری بتن
با توجه به این که نمای ظاهری بتن برگرفته از شکل قالب خود است؛ بنابراین انتخاب مناسب قالب بتن نیز مهم است. با توجه به وجود برخی محدودیت ها این امکان وجود ندارد که بتوان برای نمای دیوار هر شکل دلخواهی از قالب بتن را اجرا نمود، بنابراین نیاز است که قبل از ساخت و اجرای قالب، برای دستیابی به یک هدف مشترک و دلخواه هماهنگی های لازم بین طراح سازه، طراح قالب و مجری طرح انجام شود. امروزه قالب های فلزی به دلیل این که نتیجه نهایی دارای ظاهر یک دست و لطیف تری است بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
-
هزینه قالب
عملیات قالب بندی ساختمان دارای هزینه هایی از جمله هزینه اولیه قالب، لوازم جانبی ، کارگر مورد نیاز برای اجرای قالب و سرپرست و … است. در کنار این موارد هزینه نگهداری و همچنین طول عمر قالب از جمله موارد تاثیر گذار در برآورد هزینه قالب است. بنابراین الزاما پایین بودن یا بالا بودن هزینه قالب نمی تواند ملاکی برای انتخاب آن باشد؛ بلکه انتخاب قالب باید بر اساس نیاز و وسعت پروژه صورت بگیرد. مثلا قالب های فلزی دارای قیمت بیشتری هستند و در صورت نگهداری صحیح طول عمر بیشتری دارند. اما از طرفی چون در معرض رطوبت آسیب پذیر هستند، لذا هزینه نگهداری آن ها بالاتر است. قالب های چوبی با وجود مناسب تر بودن قیمت، طول عمر کمتری دارند و زودتر نیاز به تعویض دارند. بنابراین در هنگام انتخاب قالب کلیه هزینه های قالب بندی را در نظر بگیرد. چرا که ممکن است انتخاب قالب ارزان تر همراه با هزینه های جانبی بیشتر باشد و همین مساله در مجموع باعث افزایش هزینه ها گردد.
-
دارا بودن قابلیت استفاده مداوم
تداوم استفاده از یک قالب از دیگر نکاتی است که در انتخاب قالب باید به آن توجه کرد. قالب های فلزی از نظر میزان استفاده سرآمد سایر نمونه های قالب بتن است و در صورت نگهداری صحیح دارای طول عمر زیادی هستند. پس از آن قلب های پلاستیکی و سپس چوبی دارای بیشترین طول عمر هستند. بنابراین حتی در صورت بالا رفتن هزینه ها باز هم قابلیت استفاده چند باره از یک قالب به عنوان یک مزیت مهم افزایش هزینه ها را توجیه می نماید. چرا که در دراز مدت این قابلیت، کاهش هزینه خرید مجدد قالب را در پی دارد.
-
بررسی تدارکات مورد نیاز برای نصب
تدارکات مورد نیاز برای نصب در حقیقت تعداد نیروی انسانی و همچنین تجهیزات مورد نیاز برای نصب قالب است. ممکن است در یک پروژه انتخاب قالب صرفا براساس قیمت پایین تر آن انجام شود. اما در کنار آن برای اجرا و نصب قالب تعداد نیروی انسانی بیشتر همچنین تجهیزات بیشتری مورد نیاز باشد و همین مساله سبب افزایش هزینه کل پروژه قالب بندی گردد. بنابراین حتما قبل از آغاز کار باید هم فکری و مشورت بین پیمانکار و طراح صورت گیرد تا ضمن بررسی تدارکات مورد نیاز از نظر تعداد افراد مورد نیاز، تخصص آن ها و نیز ادوات جانبی مورد نیاز، بهترین انتخاب ممکن انجام شود.
-
بهره وری
منظور از بهره وری، مقدار مترمربع قالب بسته شده در ازای هر ساعت کار نیروی انسانی است بنابراین کاملا مشخص است که افزایش بهره وری ضمن افزایش سرعت پروژه باعث کاهش هزینه ها و در نتیجه افزایش سود پروژه می شود. تدارکات و بهره وری به یکدیگر وابسته هستند به گونه ای که افزایش بهره وری مستلزم تدارکات مناسب نیز است. برای دستیابی به بهره وری مورد انتظار نیاز به ایجاد هماهنگی و همکاری نزدیک بین طراح و سازنده و اجرا کننده کار است تا ضمن بررسی همه جوانب کار بهره وری بیشتر نیز حاصل شود.
-
طراحی قالب بتن
آغاز طراحی قالب بتن بر اساس انتخاب سیستم قالب بندی صورت می گیرد. در هنگام انتخاب و خرید قالب بتن مناسب باید یکپارچه بودن یا مدولار بودن سیستم قالب بندی پروژه را در نظر گرفت. اشتباه در اننتخاب سیستم قالب بندی ضمن پایین آوردن کیفیت کار باعث نامنظم شدن برنامه ریزی ها و زمان بندی کار و در نتیجه باعث ضرر و زیان مالی می گردد. انتخاب سیستم مدولار یا سیستم یکپارچه از موارد مهمی است که باید با دقت زیاد انجام شود و بر اساس آن قالب بتن انتخاب شود. در طراحی قالب موارد زیر مورد توجه قرار می گیرد:
- تهیه طرح عمومی و هندسه قالب
- تخمین بار های وارده به آن
- بررسی محاسبات استاتیکی و حتی تغییرات شکلی
- توجه به جزییات و تهیه نقشه ساخت
-
استحکام و مقاومت قالب بتن
استحکام یک قالب بتن مناسب باید به گونه ای باشد که قادر به تحمل فشارهای ناشی از بتن ریزی و وزن بتن مرطوب همچنین وزن کارگران و وآرماتور ها و دیگر بار های ساختمانی باشد. رطوبت، حرارت ، سایش و … از دیگر مواردی است که قالب بتن باید توانایی مقاومت در برابر آن ها را داشته باشد. قالب های فلزی در مقایسه با سایر قالب ها دارای استحکام بیشتری هستند؛ اما در مناطق مرطوب به دلیل رطوبت زیاد و احتمال آسیب دیدن قالب های فلزی می توان به جای آن ها قالب های پلاستیکی را مورد استفاده قرار داد.
-
وزن قالب بتن
وزن قالب یکی دیگر از موارد تاثیر گذار در انتخاب قالب بتن است. چرا که افزایش وزن قالب علاوه بر کند نمودن اجرای کار افزایش هزینه ها را نیز در پی دارد. مثلا در صورت به کار گیری قالب فلزی در ساخت و ساز با توجه به استفاده از ورق سیاه در ساخت این قالب ها، هر چه ابعاد آن بزرگتر گردد وزن قالب نیز بیشتر شده و سنگین تر می گردد؛ که این افزایش وزن باعث دشوار شدن حمل و جابجایی قالب شده و روند نصب و اجرای آن را کند تر می کند. همچنین سبب افزایش هزینه های قالب بندی می گردد.
نتیجه گیری
داشتن استحکام کافی، مقرون به صرفه بودن، راحتی نصب و داشتن قابلیت استفاده چند باره از جمله مواردی است که معمولا در هنگام خرید قالب بتن بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. قالب های فلزی با توجه به مقاومت زیاد و دارا بودن قابلیت استفاده زیاد بیشتر از سایر قالب ها در ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرند.