قالب فلزی بتن در واقع نوعی سازه موقت است که وظایف مختلفی را در ابتدای نصب سازه‌های ساختمانی بر عهده دارد و پس از مدتی از سازه جدا می‌شود.
قالب بتن از مواد مختلفی تولید می‌شود که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به قالب‌های فلزی، آجر و چوب اشاره کرد.
از طرفی شکل و اندازه قالب، بسته به شرایط پروژه تعیین می‌شود.
در پاسخ به این سوال که مهمترین وظایف قالب فلزی بتن چیست؟
نیز باید بگوییم که این قالب‌ها شامل یکسری ظروف و مقاطع فلزی با شکل و شمایل خاصی هستند که برای نگهداری آرماتور و بتن خیس استفاده شده
در آرماتور بندی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این دسته از قالب‌های فلزی تا زمانی که بتن خیس خشک شود و شکل نهایی را به خود بگیرد، در سازه می‌مانند و سپس از سازه جدا می‌شوند.
به صورت کلی، قالب فلزی بتن قسمت عمده‌ای از مخارج یک ساختمان و اسکلت بتنی آن را به خود اختصاص می‌دهد.
از طرفی، بعد از شکل گیری بتن و پیدا کردن استحکام نهایی، بودن یا نبودن این قالب فلزی تفاوت چندانی در استحکام ساختمان ایجاد نمی‌کند،
در نتیجه جدا کردن آن باعث صرفه جویی در مصالح ساختمانی شده و بار اضافی ساختمان را نیز کم می‌کند.
مدل‌های اصلی قالب فلزی بتن چیست؟
قالب فلزی بتن را می‌توان بر اساس پارامترهای مختلفی از جمله میزان تحمل بار و کاربرد آن تقسیم بندی کرد.
به صورت کلی قالب‌های فلزی بتن به سه دسته کلی تقسیم بندی می‌شوند که این ۳ دسته عبارتند از:
قالب فلزی ثابت:
قالب فلزی بتن ثابت با بتن خیس و مواد دیگر پر شده و وظیفه نگهداشتن میلگردها به صورت ثابت در یک سازه را بر عهده دارد.
قالب فلزی بالارونده:
قالب فلزی بتن بالارونده دسته‌ای از قالب‌های بتن است که برای سازه‌های عمودی مناسب بوده و در حین فرایند ساخت و ساز به سمت بالا حرکت داده می‌شود.
قالب فلزی لغزان:
این دسته از قالب‌های بتن از لحاظ ماهیت و کاربرد به قالب فلزی بالارونده شباهت دارند. این قالب‌ها عموما به صورت عمودی در سازه نصب می‌شوند.
استفاده از این قالب‌ها برای تولید سازه‌های مرتفع بتن آرمه رایج بوده و در ساخت دیواره‌های هسته‌ای و شیفت اصلی سازه نیز کاربرد دارند.
لازم به ذکر است که این قالب‌ها برای ساخت سازه‌هایی مانند سیلوها، برج مخابراتی، برج خنک ساز، دودکش، کف تونل، کانال آب و … استفاده می‌شوند.
استفاده از این قالب‌ها باعث بالا رفتن سرعت کار می‌شود.
تجهیزات و قطعات قالب فلزی بتن
از جمله مهمترین اجزای قالب فلزی بتن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پین و گوه:
وظیفه این جزو اتصال اجزای قالب به یکدیگر است.
میان بولت:
این جزو برای چفت کردن دو قالب به یکدیگر و آب بندی آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شمع:
کنترل وزن قالب بتن مهمترین وظیفه این جزو قالب فلزی بتن است.
پشت بند:
این جزو وظیفه جلوگیری از اعوجاج قالب را بر عهده دارد. کنترل فشار جانبی بتن نیز یکی دیگر از وظایف این قطعات قالب فلزی بتن است.
داربست:
یکی از تجهیزات جانبی در قالب بندی بتن است که برای نصب بتن در ارتفاعات بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مزایا و معایب مهم قالب‌های فلزی بتن
هر محصول و تجهیزاتی دارای یکسری مزایا و معایب خاص خود است.
یکی از مهمترین مزایای قالب فلزی بتن، مقاومت بالای این دسته از قالب‌های فلزی نسبت به دیگر قالب‌های بتن ریزی است.
استحکام بالاتر باعث می‌شود که بتوان تعداد دفعات بیشتری از این قالب‌ها استفاده کرد.
علاوه بر این، قالب فلزی بتن مقاومت بالایی در برابر آتش سوزی دارد و این موضوع یکی از مهمترین مزایای این قالب‌ها نسبت به قالب چوبی و پلاستیکی است.
همچنین این دسته از قالب‌ها، گنجایش بالاتری نسبت به قالب چوبی و پلاستیکی دارند. لازم به ذکر است که سرعت کار با این قالب‌ها بسیار بالا است.
در خصوص معایب قالب فلزی بتن نیز لازم به ذکر است که این قالب‌ها در برابر حرارت عایق نیستند و تبادل گرمایی بسیار بالایی دارند.
از طرفی قالب‌های فلزی وزن بالاتری نسبت به قالب‌های چوبی و پلاستیکی دارند.
همچنین بسته به شکل قالب، وزن آن و غیره قیمت این دسته از قالب‌های فلزی دارای رنج متنوعی است.
دلایل مهم تفاوت قیمت قالب فلزی بتن
همانطور که ذکر شد، پارامترهای مختلفی وجود دارد که باعث تفاوت قیمت قالب فلزی بتن شده است.
اولین پارامتر مهم که باعث تفاوت قیمت این دسته از قالب‌های فلزی می‌شود، تفاوت در شکل و جنس ورق استفاده شده در تولید قالب و همچنین ضخامت ورق‌ها است.
این پارامتر نه تنها در کیفیت قالب که در وزن آن نیز تاثیر به سزایی داشته و باعث تفاوت قیمت قالب فلزی می‌شود.
دومین پارامتر مهم، کیفیت فرایند تولید قالب و دقت نیروی تولید کننده این محصولات است که هم در کیفیت نهایی قالب و هم در قیمت آن تاثیر به سزایی دارد.
هرچه در هنگام تولید این دسته از قالب‌های فلزی دقت بیشتری به خرج داده شود، قالب نهایی کیفیت بیشتری داشته و طول عمر بالاتری دارد.
روش تولید قالب‌های فلزی بتن چیست؟
قالب فلزی بتن با استفاده از ورق و تسمه‌های فولادی تولید می‌شود.
در تولید این دسته از قالب‌های فلزی از ورق‌های ۳ میلی متری برای کف قالب و از ورق‌های ۵ میلی متری برای بدنه قالب استفاده می‌شود.
البته در قالب‌های خم از ورق ۳ میلی متری برای بدنه قالب استفاده می‌شود.
در هنگام تولید این قالب‌ها، از جوشکاری برای اتصال ورق‌ها به یکدیگر استفاده می‌شود.
ذکر این نکته لازم است که بسته به نوع ورق و اندازه آن، وزن قالب فلزی بتن متفاوت است.
در صورتی که قالب بتن دارای ارتفاع ۵ سانتی متری باشند، می‌توانند ۴۰ کیلوگرم بتن را در خود جای دهند.
از طرفی قالب‌های ۶ سانتی متری، ۴۳ کیلوگرم بتن را در خود جای می‌دهند.
لازم ذکر است که قالب لبه خم، حدود ۳۷ کیلوگرم بتن در هر متر مربع را در خود جای می‌دهد.